1        Wprowadzenie

Od września do grudnia 2022r. w ramach programu Działaj Lokalnie realizowaliśmy projekt pod tytułem „Po tej stronie jeziora”.

Punktem wyjścia dla podjęcia tej inicjatywy był fakt, że współpraca osób i podmiotów działających w różny sposób na rzecz społeczności lokalnej, bądź to z inicjatywy własnej jako osoba prywatna, np. jako przedsiębiorca, bądź spełniając pewne funkcje takie jak sołtys/sołtyska, świetlicowa, aktywny członek Stowarzyszenia Silnowo 2020 czy też Stowarzyszenia „Nasza Dąbrowica” albo członek rady gminnej/sołeckiej, nie przedstawia się najlepiej, a sołectwa Silnowo i Piława tracą w ten sposób swój potencjał rozwojowy. Problemy, z którymi każda osoba i każdy podmiot się spotyka, nie są omawiane publicznie, we wspólnym gronie, w którym wspólnie można by szukać rozwiązań dla danego problemu, ale „donoszone” niepublicznie, nieformalnie, nie przynosząc odpowiedniego efektu, a wręcz przeciwnie, pozostawiając dany problem pomiędzy pojedynczymi osobami czy podmiotami, nie inicjując procesu rozwiązywania problemu. Projekt „Po tej stronie jeziora” miał w założeniu dać rozwiązania na usprawnienie współpracy pomiędzy ww. osobami i podmiotami.

2        Warsztaty w ramach projektu „Po tej stronie jeziora”

W dniach 3 i 17 listopada oraz 1 grudnia 2022r. od godz. 17.00 do ok. 20.00 odbyły się trzy spotkania w formule warsztatów. Na warsztatach została zastosowana tzw. metoda backcastingu, czyli metoda „przewijania taśmy do tyłu”. Metoda ta składa się z czterech elementów, przy czym element pierwszy polega na poddaniu krytyce stanu obecnego i określeniu obecnie istniejących problemów i wyzwań. Element czwarty polega na tworzeniu wizji, określaniu idealnej, pożądanej przez uczestników warsztatu przyszłości, którą pewnego dnia chcieliby osiągnąć. Te dwa elementy zostały opracowane na pierwszym spotkaniu warsztatowym. Element drugi i trzeci metody backcastingu polega na analizie rozbieżności pomiędzy stanem obecnym a idealną przyszłością oraz podjęciu próby znalezienia sposobu, w jaki sposób można by zrealizować wcześniej określoną idealną przyszłość, a przynajmniej się do niej przybliżyć, podejmując konkretne kroki w tym kierunku.

Pierwsze warsztaty, na których został opracowany element pierwszy i czwarty metody backcastingu, czyli opis niekorzystnego i niepożądanego obecnego stanu rzeczy oraz snucie marzeń o idealnej przyszłości, odbył się 3. listopada 2022r. od godz. 17.00 do ok. 22.00. Wzięło w nim udział 17 osób. Na początku warsztatu uczestnicy starali się znaleźć odpowiedzi na następujące pytania: Czy warunki do realizowania moich pomysłów na rzecz rozwoju lokalnego (takich jak prowadzenie działalności gospodarczej, prowadzenie zajęć z dziećmi lub młodzieżą, organizowanie wydarzeń sportowych lub kulturalnych dla mieszkańców, praca jako polityk lokalny) są korzystne? Czy są jakieś bariery? Na jakiego rodzaju trafiam przeszkody, gdzie zderzam się z innymi działaczami lokalnymi? W wyniku pracy nad tym pierwszym elementem metody backcastingu uczestnicy określili następujące wyzwania i problemy, z którymi zmagają się w swoim życiu jako osoba prywatna lub jako działacz lokalny:

Niekorzystny stan obecny:

– kwestie społeczne i o charakterze psychologicznym/ behawioralnym:

• Brak czasu („nie mam czasu zastanawiać się nad problemami i rozwiązywaniem ich”)
• kwestie komunikowania się – opór komunikowania się z pewnymi osobami, ogólny opór wobec komunikowania się, uprzedzenia, niechęć
• „kulejąca” współpraca pomiędzy podmiotami i osobami działającymi na rzecz rozwoju lokalnego
• dezintegracja ludności napływowej i autochtonicznej
• bierność społeczności lokalnej

– kwestia zagospodarowanie jeziora Pile, nad którym położone są sołectwa Piława i Silnowo oraz miasto gminne Borne Sulinowo

• brak realizacji koncepcji zagospodarowania turystycznego jeziora, brak ścieżki wokół jeziora Pile
• niedostateczny poziom wykorzystania potencjału „tej strony jeziora” w rozwoju gminy
• niewydolność usług komunalnych (np. wywożenie śmieci) w sezonie turystycznym
• ograniczenie źródeł sfinansowania pewnych przedsięwzięć
• degeneracja ekologiczna jeziora
• (niejasny) podział odpowiedzialności za zagospodarowanie i utrzymanie w odpowiednim stanie ekologicznym i gospodarczym (hasło „Wody Polskie są daleko”)

– kwestie wizerunkowe okolic

• niszczejące budynki (m. i. były budynek dworca PKP w Silnowie, budynek byłego gimnazjum w Silnowie)
• „nieład” w zagospodarowaniu przestrzennym i architekturze
• zaśmiecenie

– kwestie oferty kulturowo-rekreacyjnej

• ograniczona oferta kulturalno-rekreacyjna (np. gastronomia, muzyka, teatr, kino)

– kwestia funkcjonowania podstawowych usług publicznych

• duża odległość od przedszkoli

Po zakończeniu prac nad opisem niekorzystnego i niepożądanego stanu obecnego, uczestnicy przystąpili do elementu czwartego metody, polegającym na „snuciu marzeń o idealnej przyszłości”, w której wszystko jest tak jak uczestnicy sobie tego życzą. W wyniku pracy nad czwartym elementem metody backcastingu uczestnicy określili następującą idealną przyszłość i rozwiązania, które ich zdaniem powinny stanowić elementy idealnej przyszłości:

Idealna przyszłość:

– aktywna i zintegrowana społeczność lokalna, świadome i aktywne życie mieszkańców na wsi

• współpraca wszystkich podmiotów i środowisk na szczeblu lokalnym
• więcej życzliwości
• integracja i społeczności lokalnej (autochtonicznej i napływowej)
• doposażone i posiadające środki na funkcjonowanie świetlice
• oferta różnych zajęć (spotkania integracyjne: ognisko, grzybobranie, wspólne spędzanie czasu; warsztaty „tak to się robi”, np. warsztaty wyplatania wikliny; warsztaty, prelekcje, ciekawe zajęcia dla dzieci

– umiejętne i rzetelne wykorzystanie potencjału turystycznego okolic

• rozbudowana infrastruktura turystyczna (przynajmniej jedna przystań z możliwością uzupełnienia paliwa, „zrzucenia ścieków” i dostępu do en. el.
• wysoka atrakcyjność turystyczna i atrakcje turystyczne
  • czyste jezioro i plaże
  • ścieżka rowerowa-łącznik do ścieżki Łubowo-Borne.
  • informator turystyczny – mapa okolicy z naniesionymi usługami i atrakcjami
  • tramwaj wodny/ komunikacja wodna
  • bryczka nad jezioro
  • przytulne miejsca
  • gastronomia
  • ekożywność
• dobry stan ekologiczny jeziora
• ograniczenie kłusowania i dziesiątkowania zasobów ryb
• powołanie marki „Po tej stronie jeziora”
• przejęcie jeziora przez gminę

– wysoka/ wyższa jakość życia dla mieszkańców

• usprawnienie usług publicznych
  • usprawnienie komunikacji publicznej
  • doposażone i dobrze finansowane świetlice
  • przedszkole po „tej stronie jeziora”
  • powołanie greenschool.org
• dobra jakość życia codziennego mieszkańców okolic
  • zagospodarowanie jeziora pod kątem „przyjemności z codziennego użytkowania” (dostępność do jeziora, zagospodarowanie strefy przybrzeżnej)
  • gastronomia
  • mobilne rozwiązania kulturowe (teatr, kino, koncerty)
• rozwój gospodarczy
  • zrównoważony rozwój w kierunku podniesienia jakości usług na rzecz mieszkańców i turystów.

– zagospodarowanie i wykorzystanie obecnie niszczejących budynków na cele społeczne lub gospodarcze

• wykorzystanie obecnie niszczejących budynków pod potrzeby kulturowe, edukacyjne, gospodarcze lub mieszkalne

Na drugim i trzecim spotkaniu warsztatowym uczestnicy skupili się nad elementem drugim i trzecim metody backcastingu, czyli na poszukiwaniu możliwości przybliżenia się krok po kroku do wcześniej wymarzonej idealnej przyszłości, biorąc za punkt wyjściowy określony na początku pierwszego warsztatu niekorzystny i niepożądany stan obecny. Ponieważ niemożliwe jest pracować nad wszystkimi rozwiązaniami na raz, które według uczestników powinny się znaleźć w ich idealnej przyszłości, uczestnicy z reguły wyłaniają tylko nieliczne z nich, aby następnie rozpatrzyć, jakie kroki należałoby podjąć, aby te rozwiązania zrealizować.

3        Podsumowanie

Spośród wielu pomysłów, które zdaniem uczestników powinny być elementem wymarzonej przyszłości, uczestnicy dosyć szybko odrzucili większość z nich, zwłaszcza takie, które wydawały się zbyt „utopijne”, czaso- i zasobochłonne. Natomiast równie szybko wyłonił się temat kluczowy dla większości uczestników, którym okazało się być zagospodarowanie pod kątem użytkowania codziennego, kątem turystycznym oraz estetycznym jeziora Pile. Podczas drugiego i trzeciego warsztatu najpierw szczegółowo zostały omówione problemy, które występują w związku z zagospodarowaniem jeziora i wykonaniem ścieżki rowerowej bądź spacerowej, która pozwoliłaby okrążyć jezioro w pobliży linii brzegowej . Okazało się niezbędne wyjaśnić pewne kwestie prawne oraz własnościowe, dotyczące jeziora, w związku z czym jako pierwszy krok, niezbędny do przeprowadzenie następnych, uczestnicy warsztatu postanowili poprzeć interpelację z odpowiednim zapytaniem do Burmistrza Bornego Sulinowa, aby uzyskać jasność w tej sprawie. Interpelacja ma zostać złożona końcem 2022r. bądź początkiem 2023r.

Czy inicjatywa „po tej stronie jeziora przetrwa” i ma szansę na rozwój – to stoi pod znakiem zapytania. Będzie to zależało od determinacji liderów i innych osób zaangażowanych, chęci współdziałania, życzliwości i wiary w to, że wszyscy na tym skorzystamy.   

Projekt „Po tej stronie jeziora”, realizowany przez Stowarzyszenie Silnowo 2020, jest współfinansowany w ramach Programu „Działaj Lokalnie”, który jest przedsięwzięciem Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności, realizowanym przez Akademię Rozwoju Filantropii w Polsce we współpracy z Siecią Ośrodków Działaj Lokalnie.

Regulamin-XI-Turnieju-Amatorskich drużyn siatkarskich

Chciałbym tym wpisem odnieść się do informacji, o której dowiedziałem się w dniu dzisiejszym, informacji która pojawiła się na drzwiach Wiejskiego Ośrodka Zdrowia w Silnowie i która stanowi jedyną formę poinformowania mieszkańców Silnowa, Piławy, Osiczyna, Uniemina, Dąbrowicy i innych zainteresowanych, o fakcie zamknięcia ośrodka „od 19 kwietnia do odwołania”. 

Decyzja o wstrzymaniu pracy ośrodka jest wynikiem wewnętrznych uwarunkowań i decyzji ZOZ Borne Sulinowo wynikających z „braków kadrowych” jak możemy przeczytać w „komunikacie”.

O ile jestem w stanie zrozumieć, że wystąpiły pewne, nadzwyczajne okoliczności, których ZOZ Borne Sulinowo nie mógł przewidzieć wcześniej, to nie jestem w stanie zaakceptować formy w jakiej mieszkańcy są informowani o fakcie bezterminowego ograniczenia dostępu do podstawowej opieki zdrowotnej. W XXI w. mamy łatwy dostęp do wielu kanałów informacyjnych, które można było wykorzystać do przekazania kompleksowej, rzetelnej informacji. Mieszkańcy odnieśli wrażenie, że z dnia na dzień „zamyka się im” ośrodek zdrowia, bez konsultacji i wcześniejszego uprzedzenia. Zrozumiałym jest fakt, że wzbudziło to nasz niepokój. 

Wszystkich zainteresowanych uspokoić, że likwidacja Ośrodka Zdrowia w Silnowie nie była nigdy przedmiotem dyskusji czy rozważań Radnych Gminy Borne Sulinowo zarówno na  poziomie Komisji Budżetowo-Gospodarczej, której jestem przewodniczącym, jak również  na poziomie całej Rady Miejskiej. 

z poważaniem

Arkadiusz Malarski Radny Rady Miejskiej w Bornem Sulinowie

„Ostatnie drzewo”

                                       PROTEST

              W związku z planowaną przebudową drogi powiatowej nr 1285Z (Jeleń – Cemino – Łączno – Silnowo) i wynikającej z tego zamierzenia potrzeby wycięcia drzew rosnących wzdłuż tej drogi, my niżej podpisani mieszkańcy gminy Borne Sulinowo i wszyscy, którym na sercu leży dobro środowiska składamy zdecydowany sprzeciw wobec zamiaru wycinki przydrożnych drzew. Warunkiem otrzymanie dotacji na inwestycję  jest poszerzenie tejże drogi, co wiąże się z usunięciem rosnących przy niej drzew. Szczególnie cenny obiekt stanowi ponad 100-letnia aleja lipowa pomiędzy miejscowościami Łączno i Silnowo, wymieniona w niejednym przewodniku po regionie. Wycięcie tej alei, jak też innych starych drzew, spowoduje niepowetowaną stratę zarówno dla środowiska, jak i walorów estetycznych okolicy. Należy zwrócić uwagę na szereg funkcji środowiskowych jakie spełniają zadrzewienia, w tym zadrzewienia przydrożne:

1. są np. osłoną przed wiatrem – potrafi ą wyhamować prędkość wiatru średnio o 15–26%, a w szczególnych sytuacjach nawet o 70% co ograniczy ewentualne zimowe zawieje;
2. ograniczają zjawisko erozji wietrznej, której przyczyną mogą być długie okresy bez opadów atmosferycznych i obniżanie się poziomu wód gruntowych;
3. drzewa i krzewy ograniczają również erozję wodną, czyli spływ powierzchniowy wody, co ma szczególnie duże znaczenie w terenie pofałdowanym;
4. zadrzewienia zwiększają retencję wodną – magazynując wodę, pozwalają jej wniknąć w podłoże. Zatrzymana w ten sposób woda, poprzez transpirację i parowanie, poprawia wilgotność powietrza, tworząc swoisty mikroklimat;
5. zmniejszają dobowe amplitudy temperatury powietrza, co ogranicza występowanie przymrozków wiosną a latem powoduje obniżenie temperatury powietrza przy jednoczesnym wzroście jego wilgotności;
6. tworzą strefy buforowe, które pełnią rolę barier dla spływu powierzchniowego szkodliwych lub toksycznych związków chemicznych pochodzących z terenów rolniczych jak też z pasa drogowego (nawozów czy środków ochrony roślin);
7. stanowią dogodne kryjówki dla niektórych gatunków ptaków i zwierząt;
8. owoce wielu gatunków roślin występujących w zadrzewieniach to źródło pokarmu, głównie ptaków, szczególnie ważne w okresach migracji, czy w zimie;
9. zadrzewienia to również miejsce występowania roślin miododajnych (taką rośliną jest właśnie lipa), a co za tym idzie miejsce przyjazne dla owadów zapylających, np. dzikich pszczół, jak również dla owadów drapieżnych, dzięki którym obniża się liczebność wielu szkodników roślin uprawnych;
10. szczególnie ważna jest obecność roślin kwiatowych na terenach przyległych do upraw, gdyż zdecydowana większość owadów pożytecznych, zarówno drapieżnych, jak i pasożytniczych, odżywia się w stadium dorosłym nektarem i pyłkiem;
11. wszystkie rośliny, w tym drzewa uczestniczą w procesie fotosyntezy absorbując dwutlenek węgla i produkując tlen;
12. stanowią swoisty „odkurzacz” wyłapujący pyły i zanieczyszczenia.

Aleja ta położona jest w sąsiedztwie pól uprawnych, w związku z czym tak drastyczna ingerencja wpłynie na stosunki wodne panujące na okolicznych działkach rolnych. Jako ludzkość stoimy w obliczu ogromnego kryzysu klimatycznego, a tego typu działania jeszcze będą pogłębiały i tak już złą sytuację. Wydawało by się, że na początku XXI wieku świadomość potrzeby ochrony środowiska oraz funkcji jaką pełnią w ekosystemach rośliny jest wystarczająco duża, aby nie zdarzały się tak barbarzyńskie próby jej niszczenia. Dziwi nas tak bezduszne i bezrefleksyjne podchodzenie do zagadnień środowiskowych. Urzędniczy paternalizm zupełnie nie liczy się z opiniami lokalnych środowisk oraz przyrodą. Częstym usprawiedliwieniem tych działań są planowane t.zw. kompensacyjne nasadzenia, w miejsce drzew wyciętych. Należy jednak mieć świadomość, że młode drzewko dopiero po 60-80 latach będzie spełniało podobną funkcję. Krótko mówiąc, przez wiele lat, nie zastąpi ono starego, dobrze ukorzenionego i z bujną koroną drzewa. Należałoby w tym miejscu przywołać pewną myśl przypisywaną często Św. Franciszkowi z Asyżu, która brzmi: „Miarą człowieczeństwa jest stosunek ludzi do zwierząt”. Sądzimy, iż myśl tą trzeba rozszerzyć w następujący sposób: „Miarą człowieczeństwa, dla ludzi myślących, jest stosunek do całej przyrody”. Mamy nadzieję, że  wśród decydentów, ale też projektantów i wszystkich mieszkańców obudzi się pewna świadomość ekologiczna. Świadomość tego, że jesteśmy elementem globalnego ekosystemu i nasza kondycja jest ściśle związana z jakością środowiska, w którym żyjemy. Musimy też odpowiedzieć sobie na pytanie: co jest ważniejsze – komfort życia czy jakość życia ? Nam zależy na jakości życia. Poszerzenie drogi i usunięcie drzew spowoduje tylko to, że kierowcy będą rozwijać większą prędkość i zachowywać mniejszą koncentrację, co paradoksalnie może pogorszyć bezpieczeństwo na tej drodze. Są stosowne badania potwierdzające tę tezę. Ponadto, należy się spodziewać, że część ruchu pojazdów przeniesie się po modernizacji z drogi krajowej na tę drogę powiatową i będzie się to wiązało z pogorszeniem bezpieczeństwa mieszkańców Cemina i Łączna oraz pogorszeniem warunków życia. Droga ta w obecnym stanie jest dojazdem do miejsca zamieszkania mieszkańców tylko tych dwóch miejscowości, jest dojazdem do obszaru Natura 2000 Jezioro i Bagno Ciemino, wzdłuż którego ciągnie się ta droga, jest bezpieczną, urokliwą trasą rowerową i pieszą. Według nas nie ma żadnych argumentów przemawiających za tą modernizacją. Poprawa dotychczasowej nawierzchni i pobocza gruntowego oraz coroczna korekta drzew w zupełności spełnia zarówno oczekiwania mieszkańców jak i zachowuje wystarczający komfort podróżowania tą drogą. Tak urokliwych terenów i wyjątkowej urody alei jest coraz mniej w naszym krajobrazie, dlatego oczekujemy od osób odpowiedzialnych za decyzje w tym zakresie, zachowania tego stanu i wręcz pielęgnowania i propagowania posiadania tak cennego przyrodniczo i krajobrazowo terenu i obiektu jakim jest aleja lipowa. Wycinka drzew powinna być ostatecznością podyktowaną względami bezpieczeństwa i brakiem, podkreślamy, brakiem innych rozwiązań. Jednostronne wycięcie drzew z pięknej alei uczyni ją zwykłą drogą. Ostateczne decyzje podejmują ludzie, a nie przepisy. My ludzie nie robimy łaski przyrodzie, to ona robi nam łaskę tolerując przez tyle lat nasz egoizm, hedonizm i głupotę. Urzędniczemu antropocentryzmowi, a nawet homoszowinizmowi należałoby przeciwstawić piękną myśl twórcy „etyki czci dla życia” Alberta Schweitzera, „Jestem życiem, które chce żyć pośród życia, które chce żyć”. Drzewa też żyją. Niech żyją drzewa.

Poparcie dla protestu można wyrazić poprzez wydrukowanie i  podpisanie listy załączonej poniżej. Podpisane listy proszę dostarczać do sklepu w Silnowie (naprzeciw ośrodka zdrowia). Protest można poprzeć także poprzez komentarz na facebook. 

Protest -lista osób (1)

Szanowni mieszkańcy Sołectwa Silnowo,
Informujemy, że akcję szycia i dostarczania maseczek ochronnych dla mieszkańców sołectwa Silnowo realizuje Stowarzyszenie Silnowo 2020. Jesteśmy włączeni w inicjatywę, która jest koordynowana na poziomie gminnym i stosujemy się do jej zasad dlatego kolejne maseczki będą wydawane mieszkańcom Dąbrowicy, Osiczyna i Silnowa w ilości zgodnej z ilością osób pod danym adresem, podaną w deklaracji „śmieciowej”. Przed świętami zostało dostarczonych ok 50 maseczek a we wtorek  27. Kolejne w środę i czwartek. Maseczki są dla mieszkańców sołectwa DARMOWE, są szyte lokalnie z materiałów zakupionych przez darczyńców a o tym kto za tym wszystkim stoi napiszemy po zakończeniu akcji. Jeżeli uda się zaspokoić zapotrzebowanie naszego sołectwa to pomożemy tez innym miejscowościom.